Ως γνωστό, το Άγιο Όρος αποτελεί το μοναδικό οργανωμένο μοναστικό κέντρο με αδιάκοπη ιστορική πορεία για περισσότερα από χίλια χρόνια μετά την ίδρυσή του. Κατά τους αιώνες αυτούς ο αγιορειτικός μοναχισμός, που καλλιεργήθηκε εκεί σε όλες τις μορφές του, γνώρισε περιόδους μεγάλης πνευματικής ακμής, η οποία αποτυπώθηκε στην όλη πνευματική συγκρότηση και φυσιογνωμία του. Σχετίζεται δε άμεσα με την πνευματική και καλλιτεχνική ανάπτυξη που γνώρισε η Αθωνική πολιτεία ανά τους αιώνες, τόσο στην ιστορική διαδρομή της όσο και στο επίπεδο της πνευματικότητας και των ποικίλων μορφών της βυζαντινής και μεταβυζαντινής Τέχνης που καλλιεργήθηκε εκεί, συμπεριλαμβανομένης και της εκκλησιαστικής μουσικής παράδοσης που εκφράστηκε μέσα από το «αγιορειτικόν μέλος». Aυτά τα στοιχεία έχουν ελκύσει κατά τις τελευταίες δεκαετίες, και ιδιαίτερα κατά την εποχή μας, το διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον. Άλλωστε, το Άγιον Όρος μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαχρονική συμπύκνωση της ιστορικής, πνευματικής και καλλιτεχνικής πορείας του βυζαντινού Μοναχισμού και case study της επιβίωσής του ώς τις ημέρες μας.
ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ
Καθηγητής Πατρολογίας ΑΠΘ