Ως γνωστό, το Άγιο Όρος αποτελεί το μοναδικό οργανω­μέ­νο μοναστικό κέντρο με αδιάκοπη ιστο­ρι­κή πο­ρεία για περισσότερα από χίλια χρόνια μετά την ίδρυσή του. Κατά τους αιώνες αυτούς ο αγιο­ρει­τι­κός μοναχισμός, που καλλιεργήθηκε εκεί σε όλες τις μορφές του, γνώρισε περιό­δους μεγάλης πνευμα­τι­κής ακμής, η οποία απο­τυ­πώ­θηκε στην όλη πνευματική συγκρότηση και φυσιογνωμία του. Σχετίζεται δε άμεσα με την πνευματική και καλλι­τε­χνική ανάπτυξη που γνώρισε η Αθωνική πολιτεία ανά τους αιώνες, τόσο στην ιστορική διαδρομή της όσο και στο επίπεδο της πνευματικότητας και των ποι­κί­λων μορφών της βυζαντινής και μεταβυζαντινής Τέχνης που καλλιερ­γή­θηκε εκεί, συμπε­ρι­λαμβανομένης και της εκ­κλη­σιαστικής μουσικής παράδοσης που εκφράστηκε μέσα από το «αγιορειτικόν μέλος». Aυτά τα στοιχεία έχουν ελκύσει κατά τις τελευταίες δεκαετίες, και ιδιαίτερα κατά την επο­χή μας, το διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον. Άλλωστε, το Άγιον Όρος μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαχρονική συμπύκνωση της ιστορικής, πνευματικής και καλλιτεχνικής πορείας του βυζαντινού Μοναχισμού και case study της επιβίωσής του ώς τις ημέρες μας.

ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ

Καθηγητής Πατρολογίας ΑΠΘ